Momentum Scan redt honderden in doodsnood verkerende vluchtelingen
Door Tessa Heerschop
‘Pure ellende.'
Zo omschrijft de 53-jarige kapitein Martin Remeeus de situatie die hij zaterdag
rond 23 uur in de Adriatische Zee aantrof. Een groep van 263 vluchtelingen
stond reddeloos verloren met windkracht 7 à 8 op een zinkend Turks
visserscheepje. ‘Je kon het schip nog maar nauwelijks zien, overal stonden
mensen, op het stuurhutje, in de mast, er was geen plek onbenut.'
De kapitein van de Momentum Scan van de Groningse rederij CFL had koers gezet naar het vissersschip na een
noodoproep via het Rescue Coordination Center in Piraeus, Griekenland. Na 17
mijl, een uur varen, werd het zinkende schip bereikt. ‘Waarschijnlijk had
iemand aan boord met een mobiele telefoon alarm geslagen', zegt Remeeus.
- Afghanen
in stormachtig weer op zinkend visserscheepje
- Paniek
kostte 22 mensen het leven
Onderweg had
de 12-koppige bemanning van de Momentum Scan voorbereidingen getroffen voor een
reddingsoperatie door netten en touwladders klaar te leggen. Maar op zo'n grote
groep waren ze niet voorbereid. ‘We hebben wel oefeningen gehad volgens Solas,
maar we trainen niet op crowdmanagement. Dit was een totale chaos.'
Met behulp
van Gangway-netten haalden ze de meeste mensen aan boord. ‘Eerst de kinderen,
toen de vrouwen en daarna de mannen. Dat duurde ongeveer een uur. Aan het eind
brak paniek uit, omdat het schip bijna niet meer boven water was. In de wanorde
om van het schip af te komen, werden sommige mannen naar beneden getrokken of
ze vielen. Ze kwamen tussen de twee schepen en werden geplet. Je kunt je wel
voorstellen wat voor gezicht dat was. Nadat de laatste drenkelingen van boord
waren, zonk het schip in vijf minuten.' In totaal verloren 22 mensen het leven
op zee.
Gewonden
Aan boord
werden de vrouwen en kinderen ondergebracht in de accommodatie van de
bemanning. De mannen werden naar de achterkuil gebracht, 11 gewonden werden
apart genomen, ze hadden botbreuken aan armen en benen. ‘Iedereen was
doordrenkt, koud, ellendig en in paniek. Twee bemanningsleden probeerden de
mensen te kalmeren. Het bleek om Afghaanse vluchtelingen te gaan. Gelukkig was
iedereen buiten levensgevaar', zegt Remeeus die nog steeds aangedaan is.
Een groep
moest zo goed en zo kwaad als dat ging worden ondergebracht in het ruim. De
Momentum Scan had een lading staal in, zodat genoeg ruimte over was. Als het ruim
vol had gezeten, hadden we iedereen buiten moeten houden. Het was maar 10
graden buiten en er sloegen grote golven over het voordek.'
In totaal werden 241 mensen gered, waaronder 46 vrouwen en kinderen. ‘De
jongste was echt nog geen twee jaar oud.'
De mannen zaten in het ruim tegen de wand. ‘Het was slecht weer en we stampten
en buisden, maar het was wel handig met tellen. We hebben iedereen voorzien van
brood, warme soep, thee, beddengoed en kleren van ons. We hebben met alle
middelen die we hadden geprobeerd ze bij te staan.'
De drenkelingen waren na hun gruwelreis totaal uitgeput. ‘Ze vielen direct in
slaap.'
Na tien uur
varen kwam het schip aan in de Griekse haven Corfu, waar twee van de
vluchtelingen werden opgepakt op verdenking van mensensmokkel. Slechts vier uur
nadat de mensen van boord waren, voer de Momentum Scan door naar de Oekraïne.
‘We hadden de behoefte om als bemanning onder elkaar te zijn en het er rustig
over te hebben.'
In de
Oekraïense haven staan een pastoor, een professionele hulpverlener en leden van
de directie van de rederij klaar. Ook mogen de bemanningsleden, als ze dat
willen, naar huis om het drama te verwerken met familie. De rederij waardeert
de bemanning enorm. ‘We willen in elk geval iets voor de bemanning doen en ze belonen.
We weten alleen nog niet hoe', zegt manager Kees Koolhof.
Stabiel
schip
De
stabiliteit van het korte gedrongen zeeschip de Momentum Scan (116,26 x 17,80
meter, 10.000 dwt) heeft extra geholpen tijdens de reddingsactie dit weekend.
Het schip is pas twee maanden in de vaart en dit was haar tweede reis. Omdat
het schip zo jong is, had de rederij een ervaren team aan boord gezet. ‘Dit was
het best denkbare team en het best denkbare schip en daarom zijn zoveel mensen
gered. De netten waren nieuw, die zijn gemaakt om onder de gangway te hangen en
voor maximaal twee personen, niet om tientallen mensen in te laten hangen. Maar
ze waren gelukkig van goede kwaliteit.'
De Momentum
Scan is een vrij breed en stabiel schip, gemaakt voor projectlading. Ook heeft
ze extra brede beunen, wat zorgt voor betere stabiliteit. ‘Ze konden stilhouden
langszij, dat was elk ander schip met windkracht 8 niet gelukt. Doordat het
schip weinig slingerde, konden mensen snel omhoog klimmen', zegt Koolhof.
Bewondering
Kapitein Martin
Remeeus is de schrik nog niet helemaal te boven. ‘Het is alsof er een film is
afgedraaid. Ik ben nog niet bewust van wat we gedaan hebben. Ik heb bewondering
voor de bemanning, de meeste ken ik al jaren. Het blijft op je netvlies staan.
Maar we zouden het zo weer doen.'
Remeeus hoopt door de Griekse autoriteiten op de hoogte te worden gehouden van
het lot van de groep. ‘Het was een emotioneel afscheid, de mensen omhelsden en
zoenden ons. Ik ben bang dat hun afschuwelijke reis naar een beter leven tevergeefs
is geweest.'
